Badanie ultrasonograficzne ślinianek to szybka, bezbolesna i niezwykle przydatna metoda diagnostyczna, która odgrywa kluczową rolę w ocenie zmian patologicznych w obrębie głównych gruczołów ślinowych – przyusznych, podżuchwowych i podjęzykowych. Dzięki swojej wysokiej dostępności, bezpieczeństwu i skuteczności, USG ślinianek zyskało ugruntowaną pozycję w diagnostyce zarówno ostrych, jak i przewlekłych chorób tych struktur.
Dlaczego warto wykonać USG ślinianek?
USG ślinianek pozwala na dokładną ocenę:
- wielkości i struktury gruczołów ślinowych,
- obecności torbieli, guzów i zwapnień,
- obecności kamieni przewodów wyprowadzających(sialolity),
- zmian zapalnych (ostre i przewlekłe zapalenia),
- patologicznych węzłów chłonnych w sąsiedztwie.
To badanie obrazowe wykorzystywane jest również w monitorowaniu pacjentów po leczeniu chirurgicznym oraz w przypadku podejrzenia nawrotu choroby.
Skuteczność USG w rozpoznawaniu zmian w śliniankach – dane naukowe
Zgodnie z badaniem opublikowanym w czasopiśmie Radiologia Medica (2021), ultrasonografia wykazuje czułość sięgającą 92% oraz swoistość około 88% w wykrywaniu łagodnych i złośliwych zmian nowotworowych w obrębie ślinianek. Co więcej, badanie to umożliwia różnicowanie pomiędzy torbielami, guzami litymi oraz naciekami zapalnymi, co znacząco przyspiesza proces diagnostyczny i ukierunkowuje dalsze postępowanie.
Inne badanie, przeprowadzone przez The Journal of Ultrasound in Medicine (2019), potwierdza, że USG jest złotym standardem w wykrywaniu kamicy przewodów ślinowych – wykrywa aż 95% przypadków.
Kiedy lekarz kieruje na USG ślinianek?
Do najczęstszych wskazań do wykonania USG ślinianek należą:
- powiększenie lub asymetria gruczołów ślinowych,
- bóle w okolicy ślinianek, zwłaszcza nasilające się przy jedzeniu,
- obecność wyczuwalnych guzków lub twardych zmian,
- nawracające stany zapalne w jamie ustnej,
- podejrzenie chorób autoimmunologicznych (np. zespół Sjögrena),
- monitorowanie pacjentów onkologicznych.
Zalety badania USG ślinianek:
- Bezpieczeństwo – brak promieniowania jonizującego, można je wykonywać wielokrotnie.
- Nieinwazyjność – badanie nie wymaga nakłuć, kontrastu ani znieczulenia.
- Dostępność i szybkość – czas trwania to zazwyczaj 10–15 minut, wynik dostępny od razu.
- Możliwość biopsji pod kontrolą USG – w przypadku podejrzanych zmian możliwe jest wykonanie celowanej biopsji cienkoigłowej.
USG ślinianek a choroby ogólnoustrojowe
Warto podkreślić, że zmiany w obrębie ślinianek mogą być pierwszym sygnałem chorób ogólnoustrojowych. U pacjentów z zespołem Sjögrena, reumatoidalnym zapaleniem stawów czy sarkoidozą często stwierdza się przewlekłe zapalenie ślinianek, co może być widoczne właśnie w USG. Badanie to pozwala zatem nie tylko na diagnozowanie chorób miejscowych, ale również na monitorowanie przebiegu chorób autoimmunologicznych.
Podsumowanie
USG ślinianek to niezwykle przydatne i skuteczne narzędzie diagnostyczne. Dzięki niemu można szybko i bezpiecznie wykryć wiele nieprawidłowości, które bez odpowiedniej diagnostyki mogłyby zostać przeoczone. Regularne wykonywanie USG w przypadku objawów ze strony jamy ustnej i szyi może mieć kluczowe znaczenie dla wczesnego wykrycia poważnych chorób.
Jeśli zauważyłeś zgrubienie, powiększenie, ból lub nietypowe objawy w okolicy żuchwy lub szyi – nie zwlekaj z konsultacją. W wielu przypadkach już jedno badanie USG może dać odpowiedź na pytanie, co się dzieje w obrębie ślinianek i jakie powinny być kolejne kroki diagnostyczne.